معاونت بهداشتی

در استقرار نظام شبکه بهداشت ودرمان، سراوان بعنوان الگوی اجرای طرح انتخاب گردید وبا توجه به موفقیت های درخشانی که دراین  شهرستان بدست آمد، نقش بسزائی در معرفی این طرح به عنوان یک الگوی جهانی داشت.

دکتر حسین ملک افضلی، استاد پیشکسوت و چهره ماندگار حوزه سلامت در نشست صمیمی با اعضای هیت علمی و  کارکنان حوزه بهداشت و درمان عنوان کرد:

40سال قبل میزان مرگ و میر مادران باردار چیزی در حدود 300 مورد در هر صد هزار تولد زنده بود که اکنون این میزان را 10 برابر کاهش یافته و به حدود 30 مورد در هر صد هزار تولد رسانده ایم. قطعاً می توانیم این میزان را باز هم 10 برابر دیگر کاهش دهیم و به حدود 3 در هر صد هزار تولد برسانیم همچنان که مرگ و میر کودکان زیر یک سال هم در 40 سال قبل حدود 250 در هر هزار تولد زنده بود، بدان معنا  که از هر 4 نوزاد متولد شده حداقل یکی تا قبل از یکسالگی جان خود را از دست می داد این میزان در حال حاضر به زیر 15 مورد در هر 1000 تولد زنده رسیده است.

وی با اشاره به اینکه،سیستان و بلوچستان همسایه 2 کشوری هست که هنوز هم فلج اطفال دارند، خاطر نشان کرد: 20 سال است که نظام شبکه بهداشت و درمان با اتکاء به تلاش های مستمر بهورزان خانه بهداشت، سد بزرگی در برابر این بیماری عفونی و سایر بیماری های مشابه ایجاد کرده است.

دکتر ملک افضلی ادامه داد: تجربه موفق نظام شبکه و برنامه بهورزی باعث شد تا این روش ارائه خدمات مورد توجه مسئولین بهداشت و درمان ایالات متحده آمریکا نیز قرار گیرد. در همین راستا، تجربیات موفق خود را برای استقرار نظام مشابهی از ارائه خدمات در منطقه دلتای می سی سی پی در اختیار آنان قرار داریم و این الگو در آنجا نیز با موفقیت اجرا شد.

وی گفت: در ابتدای شروع برنامه نظام شبکه و با توجه به نوپا بودن این برنامه، در هر استان یک شهرستان به عنوان محل اجرای طرح انتخاب شد که در استان سیستان و بلوچستان شهرستان سراوان را انتخاب کردیم که با توجه به موفقیت های درخشانی که در شهرستان سراوان بدست آمد تجربه موفقی برای نظام شبکه بهداشت و درمان کشور بود و نقش به سزائی در معرفی این طرح به عنوان یک الگوی جهان داشت.

استاد پیشکسوت عرصه سلامت کشور گریزی به مقوله اجتماعی شدن سلامت زد وگفت: امروزه وضعیت شاخص های سلامت مردم با شاخص های اجتماعی گره خورده است و نظام شبکه بهداشت با اقداماتی ساده، ارزان و دردسترس، ولی علمی و اثربخش این توفیقات را فراهم آورده است و با وجود تمام توفیقات بدست آمده هنوز هم معتقدیم که برای تحقق کامل عدالت در سلامت هنوز هم باید تلاش کنیم.

دکتر ملک افضلی تصریح کرد: در گذشته با استفاده از فن آوری هائی مثل واکسن، ORS و اجرای طرح بهورزی به موفقیت های بزرگی رسیدیم اما برای ادامه راه دیگر فن آوری های بهداشتی و درمانی به طور کامل کفایت نمی کند.

وی تاکید کرد: امروزه وضعیت شاخص های سلامت مردم با شاخص های اجتماعی گره خورده است و جلب مشارکت مردم و همکاری بین بخشی است که می تواند به کمک نظام بهداشت و درمان بیاید و شاخص های سلامت را بیش از پیش بهبود بخشد.

وی با اشاره به اهمیت شاخصهای مرگ ومیر مادران در نظام سلامت، افزود: دیگر مرگ مادر باردار صرفا یک شاخص پزشکی و بهداشتی نیست بلکه تابعی از وضعیت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه است و مرگ و میر و ناتوانی کودکان نیز تحت تاثیر متغیرهائی مثل سطح سواد،  توانمندی فرزند پروری، وضعیت اقتصادی و وضعیت تغذیه قرار دارد.

دکتر ملک افضلی، ارتباط صحیح با مردم را مهمترین شاخص موفقیت کارکنان حوزه بهداشت و درمان بر شمرد وافزود:

برای اجتماعی کردن سلامت تشکیل ساختارهای اجرائی مثل حوزه معاونت، ستاد، دبیرخانه و مجمع به تنهائی کفایت نمی کند و لازم است تا تفکر اجتماعی بودن سلامت در تمام اجزاء جامعه رسوخ کند و از همه مهمتر این که در حوزه آموزش پزشکی بدان پرداخته شود.

و نقش کلیدی و اساسی حوزه معاونت اجتماعی ترویج تفکر و روش اجتماعی شدن در سایر حوزه هاست.

دکتر ملک افضلی ادامه داد: در حوزه سلامت، آموزش به تنهائی کفایت نمی کند و در واقع پرورش است که یک انسان را در این حوزه کاری به الگو و مدل موفق تبدیل می کند و انتخاب افراد مناسب به عنوان بهورز، توجه ویژه به امر پرورش در کنار آموزش، پایش مستمر، تشویق و ایجاد انگیزه های مثبت از نکات کلیدی و دلائل اصلی در موفقیت طرح نظام شبکه بهداشت و درمان و برنامه بهورزی بود.

به گفته دکتر ملک افضلی: در سال های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی برخورداری از روحیه خدمت رسانی و فضای انقلابی باعث شده بود تا افراد تمایل به اقدامات جهادی داشته باشند که این موضوع نیز مکمّل برنامه ریزی های علمی بود و همین موضوع باعث شده بود تا همه کسانی که به نوعی در اجرای این برنامه نقش داشتند از تمام توان و ظرفیت خود برای اجرای آن استفاده کنند که بومی بودن، خوشنام بودن و برخورداری از حداقل اطلاعات پایه مهمترین معیارهای انتخاب بهورز مناسب برای هر خانه بهداشت بود.

وی افزود: نظام پایش و کنترل خدمات بهداشت و درمان به شکلی قابل قبول و با استفاده از فن آوری های مناسب آن زمان در  ساختار شبکه و برنامه بهورزی مستقر شد و حضور مستمر مدیران بهداشتی در عرصه، ارتباط نزدیک آنان با جامعه بهورزی، استفاده مناسب از تشویق های کلامی، عاطفی و بعضاً مالی در توفیق این برنامه نقش داشت.

دکتر سید مهدی طباطبایی  معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان نیز ضمن خیر مقدم به این استاد گرانمایه و فرهیخته، اظهار داشت:  

نظام شبکه بهداشت و درمان یکی از افتخارات جمهوری اسلامی ایران است که حاصل اندیشه پویا، تلاش مستمر، مدیریت علمی و شجاعت افرادی همچون دکتر ملک افضلی ، مرحوم دکتر پیله رودی و مرحوم دکتر شادپور است و حضور افرادی همچون استاد ملک افضلی در جمع کارکنان جوان حوزه بهداشت و درمان علاوه بر انتقال تجربیات ارزشمند، فرصت الگو سازی از افراد موفق و چهره های شاخص نظام سلامت را برای ما فراهم می نماید.